آداب مسجد
1 - رفتن به مسجد با حالت وقار و آرامش .
2 - در وقت بیرون رفتن از خانه به قصد مسجد بگوید: بسم اللّه الذى خلقنى فهو یهدین والذى هو یطعمنى و یسقین و اذا مرضت فهو یشفین والذى یمیتنى ثم یحیین والذى اءطمع اءن یغفرلى خطیئتى یوم الدین رب هب لى حکما و اءلحقنى بالصالحین واجعل لى لسان صدق فى الاخرین واجعلنى من ورثة جنة النعیم واغفر لاءبى به نام خدایى که مرا آفرید، پس مرا راهنمایى کرد و به من خوراک داد و به من آب نوشاند و چون بیمار شدم ، شفایم بخشید؛ آن که مرا بمیراند و سپس زنده ام کند و آن که طمع دارم تا گناهانم را در روز جزا بیامرزد. پروردگارا! مقامى به من ببخش و مرا به نیکان برسان و براى من زبان راستگویى در پسینیان مقرر کن ! مرا از وارثان بهشت پر از نعمت قرار بده و پدرم را بیامرز!.
3 - هنگام داخل شدن در مسجد ته کفش و چیزهایى که همراه دارد، مثل عصا و... را نگاه کند تا نجاستى به آن نباشد.
4 - هنگام داخل شدن در مسجد، اول پاى راست را بگذارد.
5 - هنگام داخل شدن در مسجد بگوید: بسم اللّه و بالله و من اللّه و الى اللّه و خیر الاءسماء کلها لله توکلت على اللّه و لا حول و لا قوة الا بالله اللهم صل على محمد و آل محمد وافتح لى اءبواب رحمتک و توبتک و اءغلق عنى اءبواب معصیتک واجعلنى من زوارک و عمار مساجدک و ممن یناجیک فى اللیل و النهار و من الذین هم فى صلواتهم خاشعون و ادحرعنى الشیطان الرجیم و جنود ابلیس اءجمعین به نام خدا، به ذات خدا، از خدا و به سوى خدا و بهترین نام ها همه از آن خداست . توکل مى کنم بر خدا جنبش و نیرویى نیست ، مگر به وسیله خدا. خدایا! بر محمد و آل محمد رحمت بفرست و درهاى رحمت و توبه ات را بر من بگشا و درهاى گناه را بر من ببند و مرا از زائرانت و آبادکنندگان مسجدهایت و از کسانى که تو را در شب و روز راز مى گویند و از کسانى که در نمازشان خاشع اند، قرار بده و از من شیطان رجیم و لشکر ابلیس را جمیعا بران !.
6 - قبل از نشستن در مسجد، نماز تحیت (که حداقل دو رکعت است ) بخواند؛ به قصد تحیت و احترام مسجد. البته اگر نماز واجب یا مستحب دیگرى هم خوانده شود کافى است ؛ حتى اگر چند دفعه هم داخل مسجد شود، مستحب است که در هر دفعه نماز تحیت بخواند، اگر چه فاصله دفعات با یکدیگر خیلى کم باشد.
7 - مستحب است کسى که به مسجد مى رود لباس پاکیزه و قیمتى بپوشد و خود را خوش بو نماید.
8 - موقع بیرون آمدن از مسجد، اول پاى چپ را بیرون بگذارد.
9 - بهتر است نمازگزار از همه زودتر وارد مسجد شود و دیرتر از همه خارج شود.
10 - تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن .
11 - مستحب است که زن در خانه اش نماز بخواند و فضیلتش بیشتر از نماز در مسجد است ، مگر این که خود را کاملا از نامحرم حفظ کند که در این صورت بهتر است در مسجد نماز بخواند.
12 - ساختن مسجد و تعمیر مسجدى که رو به خرابى باشد، مستحب است .
13 - مستحب است که مسجد را بى سقف بسازند یا لااقل قسمتى از آن را بى سقف بسازند.
14 - مستحب است که وضوخانه و مستراح در بیرون مسجد باشد.
15 - ساختن مناره براى اذان گفتن مستحب است . (البته در کنار دیوار مسجد و متصل به آن ، نه در وسط مسجد).
16 - مستحب است که مناره بلندتر از دیوار مسجد (پشت بام مسجد) ساخته نشود، بلکه مساوى با آن باشد.
17 - زیاد به مسجد رفتن و رفتن به مسجدى که نمازگزار ندارد، مستحب است .
18 - غذا نخوردن ، مشورت نکردن ، همسایه نشدن ، زن نگرفتن و زن ندادن به کسى که در مسجد حاضر نمى شود از مستحبات مى باشد.
مکروهات مربوط به مسجد :
1 - عبور از مسجد به عنوان محل عبور، بدون آن که در آنجا نماز بخواند.
2 - انداختن آب بینى و دهان در مسجد.
3 - بالا بردن مناره ها بالاتر از پشت بام مسجد.
4 - خوابیدن در مسجد، مگر در حال ناچارى .
5 - فریاد زدن در مسجد و صدا را بلند کردن ، مگر براى اذان .
6 - خرید و فروش در مسجد.
7 - خواندن شعرى که نصیحت و مانند آن نباشد و سخن گفتن از امور دنیا در مسجد.
8 - طلب کردن گمشده اى در مسجد.
9 - رفتن به مسجد براى کسى که پیاز، سیر و مانند اینها را خورده است و بوى دهانش مردم را اذیت مى کند.
10 - راه دادن بچه (بچه غیر ممیز و بچه اى که اطمینان به طهارت او نیست ) و راه دادن دیوانه هم به مسجد مکروه است .
11 - نقاشى چیزهایى که روح ندارد، مثل گل و بوته در مسجد.
12 - کراهت دارد موقعى که امام جماعت مشغول به نماز واجب است و یا نماز جماعت در حال اقامه یا در شرف اقامه است ، نماز تحیت خوانده شود.
13 - بلند ساختن دیوار مساجد، بلندتر از معمول و عرف ، مکروه است .
14 - کشتن شپش در مسجد مکروه است و اگر آن را بکشد، باید با ریختن خاک آن را دفن کند.
15 - ساختن تیر و تراشیدن آن در مسجد مکروه است .
16 - اگر همسایه مسجد عذرى نداشته باشد، مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.
17 - قضاوت کردن در مسجد کراهت دارد. زیرا ممکن است قاضى خطا کند؛ در حالى که مسجد مکان شریفى است که سزاوار است در آن خطا واقع نشود. اما این که حضرت على (علیه السلام ) در مسجد کوفه محلى براى قضاوت داشتند به خاطر آن است که ایشان معصوم بودند و خطایى از او سر نمى زد. البته شاید هم بتوان گفت که قضاوتى مکروه است که با کشمکش ، سر و صدا، فحش و ناسزا همراه باشد یا قضاوتى مکروه است که دائمى باشد و یا قضاوتى که قاضى فقط به جهت آن به مسجد بیاید.
18 - تعطیل کردن مساجد مکروه است .
آداب معنوی 2000 عمل مستحب و مکروه- روح الله ولى ابرقوئى
